Rapport Kosten Koper

Gisteren was het in de Thorbeckezaal van de Tweede Kamer een drukte van belang, de Tijdelijke Commissie Huizenprijzen presenteerde haar rapport Kosten Koper. Ik kon nog maar net een plekje bemachtigen., de belangstelling was groot. Het ruim 100 pagina’s tellende rapport kunt u via de link als hiervoor lezen, u kunt uw eigen conclusies maken. Twee dingen zijn te zien in dit rapport, het verleden en de toekomst. Voor wat het eerste betreft kan je er op vertrouwen dat het een grondige analyse is. Voor wat betreft de toekomst ligt het anders.

Verleden
Voorzitter Verhoeven begon zijn presentatie met een duidelijk Mea Culpa, de overheid, de politiek had, heeft, gefaald. Het optreden inzake de woningmarkt vanaf 1995 tot eigenlijk heden heeft uitgeblonken in zwakte en afwezigheid, waarbij een opeenstapeling van elkaar versterkende omstandigheden een katalyserend effect had. In ‘95 besluit de overheid de regie op de woningmarkt over te hevelen naar de decentrale overheid, provincie en gemeente. En juist op dat moment trekt de economie aan, daalt de rente, stijgt de vraag naar huizen en explodeert de groei in het aantal tweeverdieners. En wordt er door de rijksoverheid bewust een schaarste gecreëerd op de woningmarkt.

Gevolg
De prijzen stijgen en iedereen profiteert daarvan, met name aan de zakelijke kant. Gemeentes gaan niet meer bezig met het huisvestingsbeleid om inwoners te bedienen, maar met gronduitgifte om geld te verdienen. In zijn presentatie sprak Verhoeven over een niet wenselijke verwevenheid tussen Bouwbeleid en Grondbeleid, de “Bouwpolder”. Hierin werkten ontwikkelaars, gemeenten, bouwers, iedereen samen met als conclusie dat de winsten niet op konden, prijzen kunnen oneindig stijgen. Door de Volkskrant werd de vraag gesteld of dit moest worden gezien als een Kartel met de gemeenten als onderdeel daarvan, waarop uiteraard een voorspelbaar en obligaat antwoord volgde.

Regie
Opvallend was ook de rol van de toezichthouders. Deze hebben te laat, te aarzelend en te zwak gereageerd, waarbij deze signalen ook nog eens niet opgepakt werden door de verantwoordelijken in de politiek. Wat dat betreft kan ik niet anders concluderen dat de analyse en de retrospectieve gevolgtrekkingen grondig en ook kritisch op het eigen functioneren zijn. Wat blijft is de blik op de toekomst, deze is wat minder daadkrachtig en laat veel ruimte open voor “cherry-picking”.

Toekomst
Een punt van de advisering, welke overigens geheel open is voor elke vorm van besluitvorming welke de Tweede Kamer wordt neergelegd, is de centrale rol van de overheid. Inzake de bouwproductie kan ik die begrijpen. De gemeentes blijven de verantwoordelijken, maar de overheid moet strakker kunnen regisseren. Stimuleren, afremmen of bijsturen als er teveel of te weinig wordt gebouwd. Kortom, inspelen op de behoefte van de bevolking, inderdaad overheidsbeleid.

Communistisch
Wat mij wel verbaasde was de aanbeveling om mogelijk zelfs wetgeving op te nemen inzake de maximale hypotheek die iemand mag nemen. Dat gaat toch echt een fors aantal stappen te ver, dat is aan de markt. Banken moeten een prudent beleid voeren, met maatwerk inzake hypotheekverstrekking op de status quo én het perspectief van hun consument. De overheid moet niet gaan bepalen hoe en waarin iemand mag wonen en wat dat maximaal mag kosten. De Loan to Value verhouding, de hypotheek ten opzichte van de waarde okay. Daar speelt de overheid een rol met haar fiscale regime. Maar de Loan to Income verhouding, dat is in mijn ogen aan de markt. De opmerking van VVD kamerlid Barbara Visser, dat de woningmarkt communistisch wordt gaat ver, maar is wel helder. Meer informatie was hier gisteren ook over te horen op BNR. Het rapport Kosten Koper treft u hier aan, de discussie op BNR alhier.

Ed